I. Tóm tắt bộ phim:

Đây là một vụ kiện tập thể diễn ra tại Tòa Phúc thẩm Vòng đầu tiên, Hạt Cowangut, Bang Iowa, do Thẩm phán Agnes Lynn chủ trì.

1. Các bên tham gia và cáo buộc:

• Nguyên đơn: Đại diện cho các nạn nhân của sự tàn ác và bất công, bao gồm cư dân của các địa điểm lịch sử đau thương như Dachau, Buchenwald, Auschwitz, Milai, Hiroshima, Dresden, Nagasaki, và Phnom Penh. Ba nguyên đơn cụ thể có mặt tại phiên tòa là ông Gary Schneider, Tiến sĩ Sally Collin, và ông Donald Quinlan.
• Bị cáo: Là Thiên Chúa (God), được gọi bằng nhiều tên khác nhau như Allah, Brahman, Yahweh, Elohim, Lord, và Great Spirit.
• Cáo buộc: Chúa bị buộc tội có hành vi tàn ác và vô nhân đạo, đạo đức giả và lừa dối, rao giảng tình yêu thương nhưng thực hành sự dữ, ban hành lý tưởng công lý nhưng lại vi phạm trắng trợn, và tự xưng là bạn bè của nhân loại nhưng lại gây chiến liên tục và thích thú một cách tàn bạo trước nỗi đau khổ của nhân loại.
• Vấn đề cốt lõi: Vấn đề chính được đưa ra là: Tại sao một vị Chúa tự xưng là toàn năng, toàn tri và toàn yêu thương lại tạo ra một thế giới mà những người tốt, không có lỗi gì, lại buộc phải chịu đựng nỗi đau khổ không thể dung thứ?

2. Lời khai của bên công tố:

Ông Gary Schneider: Ông là người bất hạnh sau khi vợ ông qua đời vì ung thư với nỗi đau đớn tột cùng trong suốt 15 tháng. Nguyên nhân cái chết là do ô nhiễm nguồn nước từ chất thải của nhà máy hóa chất. Mặc dù ông Schneider nhận thức rằng việc đổ chất thải là một sai lầm, điều khiến ông bận tâm là những người chịu trách nhiệm đã quyết định chi trả bồi thường cho thân nhân thay vì thực hiện các biện pháp phòng ngừa cần thiết vì lý do “rẻ hơn”. Ông trách Chúa vì Chúa đã tạo ra những người “ngu ngốc” đó, khiến Chúa phải chịu trách nhiệm cho hành động của họ. Khi bị biện hộ chất vấn về việc cho phép con gái mình (Angela) tự do đưa ra quyết định và học hỏi từ sai lầm, ông bác bỏ ý kiến cho rằng bi kịch mất vợ có thể dẫn đến điều tốt đẹp (sự trưởng thành của gia đình), nhấn mạnh rằng sự trưởng thành của họ là nhờ nỗ lực của bản thân, còn Chúa có thể ngăn chặn nhưng đã không làm gì cả.

Tiến sĩ Sally Carlin: Bà là bác sĩ làm việc cho Tổ chức Y tế Liên Hợp Quốc tại các nước nghèo như Biafra, Ấn Độ, Somalia, và Campuchia. Bà khẳng định 20% trẻ em ở nhiều nơi trên thế giới thứ ba chết trước sinh nhật đầu tiên và 20% khác chết trước sinh nhật thứ sáu do suy dinh dưỡng, điều này là không cần thiết vì thế giới có đủ thức ăn. Bà đổ lỗi cho các chính trị gia tham nhũng ở thế giới thứ ba, hệ thống kinh tế thế giới phân biệt đối xử, và cuộc chạy đua vũ trang Xô-Mỹ. Bà gọi những người “tự xưng là sùng đạo” ở các nước giàu có là những kẻ đạo đức giả, họ nói về Chúa nhưng lại quên mất con người, ngồi yên trong một thế giới đầy bất công, nghèo đói và phân biệt chủng tộc. Bà không tin vào Chúa nhưng mong muốn có được niềm tin đó.

Ông Donald Quinlan: Vợ ông đang ở trong viện tâm thần, và con gái ông, Karen, trở thành gái mại dâm. Ông từng là người sùng đạo nhưng không còn tin vào Chúa nữa vì những gì xảy ra với gia đình ông là không công bằng và không yêu thương. Biện hộ tiết lộ rằng ông Quinlan đã cấm con gái 15 tuổi của mình gặp gỡ bạn trai tên Peter Bledsoe vì Peter là người da đen, và ông lo lắng về những lời đàm tiếu. Sau khi cãi nhau, Karen bỏ nhà đi, mang thai, và ông Quinlan đã ép cô bé phá thai. Ba tuần sau đó, Karen bỏ nhà đi hẳn. Ông Quinlan phủ nhận mọi trách nhiệm cá nhân, đổ lỗi cho ma cô, những người bảo trợ và đặc biệt là Chúa.

3. Vụ kiện của bên Biện hộ (Lời khai của Chúa):

• Trách nhiệm và Tự do: Chúa thừa nhận đã tạo ra vũ trụ và con người. Chúa giải thích rằng Ngài chịu trách nhiệm ở mức độ mà hành động tốt hay xấu đến từ ý chí và sự tự do của con người, điều mà Ngài luôn cố gắng nâng cao. Tuy nhiên, Chúa không tạo ra những con robot mà tạo ra những con người có khả năng suy nghĩ và lựa chọn cho chính mình; do đó, hành động xấu hoặc tốt là do họ tự do tạo ra.
• Mục đích của Tự do: Chúa nói rằng Ngài quyết định “sống mạo hiểm” để chia sẻ niềm vui của mình, và cách duy nhất để có được niềm vui là thông qua tình yêu thương, mà tình yêu thương nhất định phải là tự do. Tội ác xảy ra khi con người lạm dụng sự tự do của mình để làm tổn thương và lợi dụng người khác thay vì yêu thương họ.
• Đau khổ: Chúa cảm thấy đau đớn khi nhìn thấy nỗi khổ của các nguyên đơn nhưng không cảm thấy tội lỗi. Chúa khẳng định Ngài cho phép đau khổ xảy ra chứ không gây ra nó. Nếu Chúa ngăn chặn nó, Ngài sẽ phải rút lại sự tự do, và điều đó sẽ loại bỏ niềm vui, sự trưởng thành và tình yêu thương. Chúa ví đau khổ như rác thải: nó không đẹp nhưng là “phân bón tuyệt vời” có thể giúp con người phát triển và mạnh mẽ hơn.
• Trách nhiệm: Chúa khẳng định trách nhiệm cải thiện tình hình thuộc về con người: chính phủ, các cơ quan phúc lợi, và mọi người. Chúa hứa sẽ bù đắp cho những đứa trẻ (ý chỉ một “sự đền đáp trên thiên đàng” sau này), nhưng công tố viên không chấp nhận câu trả lời này.

Kết thúc và Phán quyết:

• Luận điểm của Biện hộ: Vụ án này xoay quanh bí ẩn về sự tự do của con người. Đau khổ chủ yếu là vấn đề của con người, có thể được ngăn chặn và khắc phục bởi con người. Đổ lỗi cho Chúa sau khi lạm dụng sự tự do là một sự thoái thác trách nhiệm (“cop-out”).
• Phán quyết: Bồi thẩm đoàn tuyên bố họ không thể đi đến phán quyết đồng thuận, dẫn đến việc vụ kiện bị bãi bỏ (dismissed).

II. Lập luận: Tính tất yếu của Tự do

Lời biện hộ của Chúa cung cấp một lời giải thích triết học cho sự tồn tại của đau khổ, dựa trên một mệnh đề không thể thay đổi: tình yêu phải là tự do.

1. Tình yêu và tự do luôn mang rủi ro: Chúa thừa nhận đã tạo ra vũ trụ và con người. Ngài giải thích rằng Ngài muốn chia sẻ niềm vui của mình, và cách duy nhất để có được niềm vui đó là thông qua tình yêu thương. Tuy nhiên, Ngài phải “quyết định sống mạo hiểm” vì: “Tình yêu thương nhất định phải là tự do, nếu không thì đó hoàn toàn không phải là tình yêu.”

Chúa đã tạo ra con người có khả năng “tự suy nghĩ, tự lựa chọn” chứ không phải “một chủng tộc robot”. Do đó, cái tốt hay cái xấu là của riêng con người, bởi vì con người “tự do tạo ra nó”.

2. Phân biệt Giữa Gây ra và Cho phép: Đây là điểm then chốt nhất. Khi bị buộc tội gây ra đau khổ, Chúa đáp: “Tôi không gây ra nó. Tôi cho phép nó.”

Chúa khẳng định Ngài cảm thấy “nỗi đau lớn trong trái tim” khi chứng kiến đau khổ, nhưng Ngài không thể can thiệp để ngăn chặn nó, bởi vì làm như vậy sẽ “rút lại sự tự do”. Việc loại bỏ tự do cũng sẽ loại bỏ “niềm vui, sự trưởng thành, tình yêu thương, và tất cả những điều bất ngờ tuyệt vời mà con người có khả năng đạt được”.

3. Đau khổ là Chất xúc tác: Mặc dù đau khổ là “đau khổ” và “không có gì vui vẻ,” nó là tạm thời. Ngài so sánh đau khổ với “rác thải”:

“Nó không có mùi thơm, nó không đẹp, nhưng nó tạo ra chất xúc tác và chắc chắn có thể giúp con người phát triển.”

Điều này có nghĩa là bi kịch có thể trở thành phương tiện giúp con người “đào sâu và mạnh mẽ hơn” (như trường hợp gia đình ông Schneider, nơi các con trưởng thành thành những con người có trách nhiệm).

III. Hành động: Đổ lỗi là “Thoái thác Trách nhiệm”

Lập luận cuối cùng của bên Biện hộ là lời thách thức trực tiếp nhất đối với những người đổ lỗi cho Chúa vì chiến tranh và bạo lực. Luật sư Biện hộ nhấn mạnh rằng vụ án này xoay quanh “bí ẩn về sự tự do của con người”.

1. Đau khổ là Vấn đề Nhân loại: Chiến tranh, đói nghèo, bất công….Hầu hết đau khổ có thể được ngăn chặn bởi con người và được khắc phục bởi con người. Trách nhiệm để cải thiện tình hình thế giới thuộc về “Chính phủ, các cơ quan phúc lợi, và tất cả chúng ta”—tức là thuộc về con người.
2. Định nghĩa lại “Cop-out”: Khi con người lạm dụng sự tự do để “gây ra đau khổ cho người khác,” việc đổ lỗi cho Chúa là một hành động tự bảo vệ và thoái thác trách nhiệm cá nhân:

“Thật dễ dàng khi chúng ta lạm dụng sự tự do của mình và gây ra đau khổ cho người khác, chúng ta lại chiếu sự tự ghét bỏ của mình lên Chúa và nói rằng đó là lỗi của Ngài. Nhưng đó là sự thoái thác trách nhiệm (a cop-out).”

Trách nhiệm của chúng ta ở đâu? Đâu đó vẫn có người vui thích với chiến tranh, ủng hộ sự bất công, sống ích kỷ và thiếu trách nhiệm.  Câu hỏi mà ta nên hỏi là Tại sao chúng ta không làm gì? để thế giới tốt hơn, hòa bình hơn, yêu thương hơn.

III. Kết luận

Tập phim chỉ ra rằng nếu con người muốn có tình yêu đích thực và trưởng thành cá nhân, chúng ta phải chấp nhận rủi ro của tự do—một rủi ro mà Chúa cũng đã chấp nhận. Lỗi lầm, chiến tranh, bạo lực đều là sản phẩm của việc lạm dụng món quà tự do đó. Thay vì trách móc Chúa, những người phải gánh chịu đau khổ được thách thức sử dụng tự do của mình để mở lòng với tình yêu và hành động để khắc phục những vấn đề mà chính con người tạo ra.