Niềm tin Kitô giáo tin rằng Chúa Giêsu Kitô (4 TCN–30 CN) được sinh ra bởi Maria, một trinh nữ, nhờ quyền năng của Chúa Thánh Thần. Bất kể chủ nghĩa siêu nhiên là gì, các câu hỏi nổi lên là: về mặt lịch sử, Chúa Giêsu sinh ra khi nào và Ngài sinh ra ở đâu?
Các văn bản Tân Ước không có chỗ nào nói rằng Chúa Giê-su sinh ra vào ngày 25 tháng 12, như truyền thống về ngày Giáng sinh hiện nay, như Giáo hoàng Julius I (280–352 CN) đã khẳng định lần đầu tiên vào năm 350 CN. Các phúc âm Mác-cô và Gio-an không thuật lại bất kỳ câu chuyện nào về sự ra đời hoặc thời kỳ hình thành của Chúa Giê-su, trái ngược với Mát-thêu (1:18–2:23) và Lu-ca (1:5–2:52), cung cấp chi tiết về sự ra đời và tuổi thơ của Ngài ở đầu chương
Chúng ta thường tin rằng Chúa Giê-su sinh ra vào năm đầu tiên sau công nguyên. Nhưng vì sự tính toán sai lầm của Dionysius Exiguus (470–544 CN), một tu sĩ ở thế kỷ thứ sáu, ngày sinh của Chúa Giê-su có lẽ là sai. Rất có thể Chúa Giê-su sinh trước năm 1 CN, vì ngài sinh ra dưới thời trị vì của Herod Đại đế, người qua đời vào năm c. 4 TCN. Ước tính ngày sinh của Chúa Giêsu dao động từ 6 đến 4 TCN.
Manh mối lịch sử duy nhất khác là Chúa Giê-su khoảng ba mươi tuổi khi bắt đầu sứ vụ (Lu-ca 3:23). Thánh Gio-an Tẩy Giả có lẽ đã bị hành quyết vào khoảng năm 29 CN, và Chúa Giêsu có lẽ đã bị kết án vào khoảng năm 30 CN. Truyền thống của giáo sĩ Do Thái cũng ghi lại rằng Chúa Giêsu đã ba mươi ba hoặc ba mươi bốn tuổi khi bắt đầu sứ vụ.
Việc Thánh Lu-ca đề cập đến một cuộc điều tra dân số dưới thời Qui-ri-ni-ô làm tổng trấn xứ Xy-ri (51 TCN–21 CN) (2:1–2), theo như được biết từ các nguồn khác, là thống đốc của Xy-ri vào năm 6 CN thay vì năm 6 TCN khiến việc xác định trở nên phức tạp hơn.
Chúa Giêsu sinh ra ở đâu? Cả hai sách phúc âm của Mát-thêu và Lu-ca đều mô tả Chúa Giê-su sinh ra ở Bê-lem, thành phố của vua Đa-vít.
Một số học giả cho rằng câu chuyện này được dàn dựng nhằm khiến Chúa Giê-su ứng nghiệm lời tiên tri trong Mi-ca 5:2 (xem Gio-an 7:41–42) và rằng cuộc điều tra dân số được nghĩ ra nhằm mục đích đặt Maria và Giuse vào Bê-lem vào thời điểm đó đúng về sự ra đời của Chúa Giêsu. Một số học giả nghĩ rằng có lẽ Chúa Giêsu sinh ra ở Nazareth.
Mặt khác, ý tưởng rằng Đấng Mê-si-a sẽ sinh ra ở Bê-lem không phải là một yếu tố phổ biến trong niềm hy vọng về đấng cứu thế của người Do Thái, điều này có thể thách thức ý tưởng rằng các tác giả phúc âm đã nói về ra địa điểm Bethlehem để biện hộ cho lời các ngôn sứ về Chúa Giêsu.
Nhưng liệu Chúa Giêsu có sinh ra trong một chuồng ngựa như truyền thống Kitô giáo tin tưởng không? Theo Michael Bird,
“Theo truyền thống, Chúa Giêsu được hình dung là sinh ra trong chuồng ngựa của một quán trọ vì Đức Maria và Thánh Giuse không thể tìm được chỗ ở khi đến nơi. Tuy nhiên, một ngôi làng nhỏ như Bethlehem lại không có đủ loại nhà trọ với biển hiệu “không còn chỗ trống”. Lu-ca 2: 4–7 không nói rằng Maria chuyển dạ ngay khi đến Bê-lem, chỉ một thời gian nào đó trong thời gian ở đó, bà mới sinh con. Hơn nữa, từ kataluma thường có nghĩa là “phòng khách” và vì vậy Chúa Giêsu có lẽ đã sinh ra trong nhà của một gia đình có quan hệ họ hàng với Thánh Giuse trong một căn phòng dành cho khách cạnh chuồng ngựa trong nhà. Ngoài ra còn có một số truyền thống sau này nói về việc Chúa Giê-su sinh ra trong hang động dành cho gia súc.”
Như đã nói ở trên, Cả Tin Mừng Mát-thêu và Lu-ca đều nói rằng Chúa Giê-su sinh ra ở Bê-lem thuộc xứ Giu-đê-a.
Điều cần biết thêm là nếu Chúa sinh ra ở Bê-lem, vậy thì ở đâu? một ngôi nhà, hang động hay chuồng gia súc? cảnh vật có giống như chúng ta thường tưởng tượng và trang trí trong các dịp Giáng sinh hay không? Cảnh Chúa giáng sinh điển hình có cảnh gia đình thánh thiện trong một chuồng ngựa trông giống như một nhà kho, tách biệt với Quán trọ, nơi không còn chỗ trống. Nhưng điều này có chính xác không? Hầu hết các nhà sử học và học giả đều nói: “Không nhiều lắm”.
Những gì chúng ta biết
Chúng ta biết rằng Chúa Giêsu sinh ra ở Bêlem, “không có chỗ trong quán trọ”, và Ngài được quấn tã và đặt nằm trong máng cỏ.
“Bởi thế, ông Giu-se từ thành Na-da-rét, miền Ga-li-lê lên thành vua Đa-vít tức là Bê-lem, miền Giu-đê, vì ông thuộc gia đình dòng tộc vua Đa-vít.5 Ông lên đó khai tên cùng với người đã thành hôn với ông là bà Ma-ri-a, lúc ấy đang có thai.6 Khi hai người đang ở đó, thì bà Ma-ri-a đã tới ngày mãn nguyệt khai hoa.7 Bà sinh con trai đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm được chỗ trong nhà trọ.” (Lu-ca 2:4-7)
Giả định phổ biến: Trong một nhà kho
Nếu bạn nhìn vào bất kỳ cảnh tượng máng cỏ hoặc cảnh Chúa giáng sinh iện nay, đây là hình ảnh phổ biến được trình bày. Có thể hiểu được, lý do như sau: Chúa Giê-su được đặt trong máng cỏ, vốn là máng ăn cho gia súc, nên ngài chắc hẳn đã sinh ra trong chuồng cùng với súc vật. Đây là nơi nông dân ngày nay nuôi giữ gia súc của họ, nhưng người dân ở vùng Cận Đông cổ đại (bao gồm cả Israel) đơn giản là không làm điều này. Lý thuyết này là sản phẩm của đời sống phương Tây đương đại và khá dễ bị bác bỏ.
Quan điểm truyền thống: Một hang động
Các Giáo phụ đầu tiên đã viết về việc Chúa Giêsu được sinh ra trong một hang động. Thánh Justin Martyr (150 SCN), Origen (250 SCN), Jerome (325 SCN) đều tin rằng đây là phù hợp. Vào năm 335 sau Công Nguyên, Hoàng đế Constantine đã chấp thuận biến hang động vốn là nơi sinh ra của Chúa Giêsu thành thánh địa, được gọi là “Nhà thờ Giáng sinh”.
Người dân Bê-lem được biết đến là người nuôi đàn gia súc của họ trong một hang động liền kề với nhà của họ. Có bằng chứng khảo cổ cho thấy động vật được nhốt trong hang động. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là mặc dù Nhà thờ Giáng Sinh được coi là thánh địa ngay từ năm 325 sau Công nguyên, nhưng Kinh thánh không đề cập rõ ràng đến hang động mà chỉ đề cập đến máng cỏ. Hoàn toàn có khả năng Origen và Jerome chỉ đơn giản làm theo lý thuyết của Justin Martyr.
Góc nhìn có khả năng xảy ra nhất: Một ngôi nhà
Hình ảnh trên đây là hình ảnh tái hiện lại những ngôi nhà ở Bê-lem trông như thế nào. Thông thường, tầng dưới cùng là nơi chứa những loài động vật có giá trị nhất, đặc biệt là khi thời tiết khắc nghiệt. Tầng trên cùng là nơi ở chính của gia đình và luôn có một “phòng trên” dùng làm phòng khách cho du khách. Đây là loại phòng mà Chúa Giêsu và các môn đệ dùng để cử hành Lễ Vượt Qua vì các gia đình Do Thái trung thành hoàn toàn mong đợi việc thể hiện lòng hiếu khách với du khách, đặc biệt là với các gia đình. Khi Lu-ca 2:7 nói “không có chỗ trong quán trọ,” từ Hy Lạp là từ chỉ phòng dành cho khách kiểu này, không phải là ở quán trọ hay khách sạn (có một từ khác cho từ đó, được dùng trong Dụ ngôn về Người Samari nhân hậu). Do điều tra dân số, phòng trên đã quá chật để họ có thể sinh con nên họ ở ở tầng dưới, nơi có đủ chỗ cho mọi thứ liên quan đến việc sinh con. Quan điểm này cũng phản ánh ưu tiên văn hóa của lòng hiếu khách và khả năng cao là gia đình Thánh Giuse và Maria sẽ từ chối họ khi Maria đang ở (những) ngày cuối cùng của thai kỳ, ngay cả khi có tai tiếng về việc cô ấy có thai trước cuộc hôn nhân chính thức của họ.
Một lý thuyết khó tin nhưng thú vị: Migdal Eder
Quan điểm cuối cùng này là một quan điểm mới mà tôi mới biết gần đây. Tôi yêu thích các chủ đề thần học và những điềm báo liên quan, nhưng đây chính xác là điều khiến tôi nghi ngờ. Quan điểm này nhấn mạnh rằng những người chăn cừu ở Bê-lem được giao nhiệm vụ đặc biệt trong việc sinh nở và chăm sóc những con cừu con sẽ được cung cấp để hiến tế trong đền thờ. Tháp Migdal (trong tiếng Do Thái, Migdal Eder) là tháp canh dành cho đàn chiên đặc biệt được chỉ định sẽ bị hy sinh để chuộc tội cho Ít-ra-en. Những con cừu non được quấn trong khăn quấn để tránh bị thương và đặt trong máng cỏ để bảo vệ chúng. Vì vậy, khi Chúa Kitô được quấn trong tã và đặt trong một cái máng cỏ, và sau đó được các mục đồng tôn thờ, điều này phản ánh rõ ràng Chúa Giêsu Kitô, “Chiên Thiên Chúa, Đấng xóa tội trần gian”. Đây có thể là một khả năng, nhưng nghe có vẻ giống như một sự căng thẳng. Mặc dù điều này mang đến những hình ảnh đẹp đẽ nhưng tôi vẫn tin rằng lời giải thích đơn giản nhất có lẽ là đáng tin cậy nhất, nhưng cách giải thích này đáng được nghiên cứu thêm.
Cuối cùng, những điều này có thực sự quan trọng?
Tôi không nghĩ việc Chúa sinh ra ở đâu lại quá quan trọng và làm lung lay niềm tin của chúng ta về Đấng Cứu Thế. Hãy chống lại sự cám dỗ chỉ trích và bắt bẻ về tất cả những điều có thể không thực sự đúng về cảnh máng cỏ hay hang động. Và chống lại việc dễ dàng lưu giữ những hình ảnh Mỹ hóa về những gì đã xảy ra vào buổi sáng hôm đó ở Israel cổ đại về bức tranh rõ ràng về những gì đã xảy ra xung quanh sự ra đời của Chúa Giêsu.
Giữa những chi tiết không chắc chắn và bất kỳ lý thuyết nào bạn tin là có khả năng nhất, đừng bỏ qua điều kỳ diệu: rằng một chiếc máng cỏ đơn giản hay một hang động đã trở thành ngai của Chúa. Đây chính là điểm chính của câu chuyện, chúng ta đừng bỏ qua nó vì chúng ta đang mắc kẹt trong những chi tiết, Điều quan trọng là Chúa Giêsu thực sự được sinh ra nơi hèn mọn bé nhỏ và chính Ngài là Đấng Cứu Độ Chúng ta.
