Kính Sợ và Run Rẩy-Søren Kierkegaard

Tác phẩm Kính Sợ và Run Rẩy (1843) tập trung vào câu chuyện Kinh thánh về Abraham và Isaac, sử dụng nó làm một vấn đề (problema) triết học để khám phá bản chất của đức tin, sự hy sinh, và mối quan hệ cá nhân với Đấng Tuyệt đối (Thiên Chúa).

I. Vấn đề Trung tâm: Sự Đình chỉ Bổn phận Đạo đức

Nội dung cốt lõi của tác phẩm là việc phân tích hành động của Abraham khi ông sẵn lòng hiến tế con trai mình, Isaac, theo lệnh của Thiên Chúa.

1. Sự Đình chỉ Mang tính Thần học của cái Đạo đức (Teleological Suspension of the Ethical)

Đây là khái niệm then chốt mà Kierkegaard (qua bút danh Johannes de silentio) đưa ra.

• Cái Đạo đức (The Ethical): Đại diện cho cái phổ quát (the universal) – những quy tắc, luật lệ, và bổn phận xã hội mà mọi người phải tuân theo. Theo chuẩn mực phổ quát, việc giết con trai là một tội ác không thể dung thứ. Abraham, với tư cách là một người cha, có bổn phận đạo đức tối cao là bảo vệ Isaac.
• Sự Đình chỉ (Suspension): Đức tin của Abraham đòi hỏi ông phải đình chỉ hay tạm thời vô hiệu hóa bổn phận đạo đức phổ quát này vì một mục đích cao hơn: mục đích thần học (teleological) – là mối quan hệ tuyệt đối của cá nhân với Đấng Tuyệt đối (Thiên Chúa).
• Kết luận: Kierkegaard đặt ra câu hỏi: Liệu có tồn tại một nghĩa vụ tuyệt đối đối với Thiên Chúa, lớn hơn cả nghĩa vụ đối với con người và luật pháp phổ quát hay không? Nếu có, thì đức tin nằm ngoài phạm vi lý tính và đạo đức.

2. Phép thử đối với Lý trí (The Test of Reason)

Tác phẩm nhấn mạnh rằng hành động của Abraham là phi lý (absurd) theo tiêu chuẩn của lý trí và đạo đức:

• Nếu Abraham giải thích hành động của mình, ông sẽ bị xã hội coi là kẻ sát nhân hoặc kẻ điên.
• Ông không thể giải thích hành động của mình bằng ngôn ngữ phổ quát vì nó là một mệnh lệnh cá nhân, duy nhất.
• Abraham không phải là một anh hùng bi kịch (như Agamemnon, người hy sinh con gái Iphigenia vì lợi ích quốc gia), vì anh hùng bi kịch vẫn hành động vì cái phổ quát; trong khi Abraham hành động vì cái Tuyệt đối, chống lại cái phổ quát.

II. Các Nhân vật và Phạm vi Tồn tại

Tác phẩm phân loại các cấp độ tinh thần thông qua các danh xưng khác nhau, làm nổi bật sự độc đáo của đức tin.

Abraham là Hiệp sĩ Đức tin vì ông có thể vừa từ bỏ (renunciation) Isaac bằng cách sẵn lòng giết con, nhưng đồng thời lại tin vào sự phi lý rằng ông sẽ nhận lại Isaac trong cuộc đời này. Đây là đức tin chân chính – khả năng vừa chấp nhận sự từ bỏ đau đớn, vừa có niềm tin vào điều không thể.

III. Khái niệm Quan trọng: Đức tin, Cảm xúc và Sự Cô lập

1. Sự Cô lập của Đức tin

Đức tin là một vấn đề cá nhân tuyệt đối. Khi Abraham tin, ông cô lập chính mình khỏi cộng đồng và khỏi mọi sự hiểu biết của người khác.

“Anh ta [Abraham] trở thành một cá nhân duy nhất cao hơn cái phổ quát.”

Đây là một sự cô lập đáng sợ, đầy kính sợ và run rẩy, vì không ai có thể giúp đỡ hay thông cảm cho ông.

2. Hai Dạng Chấp nhận Hiện thực (Infiniti Resignation vs. Faith)

• Sự Từ bỏ Vô hạn (Infinite Resignation): Là bước đầu tiên và cần thiết. Một người phải hoàn toàn từ bỏ mọi thứ trần tục (như Abraham từ bỏ Isaac trong tâm trí). Đây là hành động của ý chí, đưa một người vào phạm vi Tôn giáo A (Tôn giáo nội tại). Người ta chấp nhận rằng họ mất thứ mình yêu thương.
• Đức tin (Faith): Là bước nhảy sau sự Từ bỏ Vô hạn. Hiệp sĩ Đức tin không chỉ từ bỏ, mà còn tin vào sự phi lý rằng mình sẽ nhận lại được mọi thứ. Abraham tin rằng ông sẽ nhận lại Isaac trong cuộc đời này, thông qua một điều kỳ diệu (sự phi lý).

Hiệp sĩ Đức tin là người đã “nhận lại mọi thứ qua sự phi lý.”

Tác phẩm Kính Sợ và Run Rẩy không phải là một tác phẩm thuyết giáo mà là một tác phẩm khiêu khích triết học, buộc người đọc phải đối mặt với ranh giới mong manh giữa đức tin chân chính và sự điên rồ/cám dỗ, và đặt ra câu hỏi về giá trị cao nhất trong cuộc đời mỗi cá nhân.